De Raad voor de Journalistiek adviseert journalistenverenigingen in Slovenië, Griekenland en Malta die een persraad willen oprichten. Voormalig secretaris-generaal en ombudsman Pieter Knapen leidt het project, samen met klachtenanalist Laura Juntunen van de Council for Mass Media in Finland. Ze doen dit in het kader van het Media Councils in the Digital Age programma, dat wordt gefinancierd door de Europese Unie. De Raad doet al van bij de start in 2019 mee aan dit programma.
Het project voor advies en consultancy aan verenigingen of organisaties die een persraad willen oprichten in landen waar die nog niet bestaat, werd gelanceerd door Pieter Knapen en startte midden 2023. Journalistenverenigingen van Slovenië, Griekenland en Malta schreven zich in. Pieter Knapen en Laura Juntunen leidden in het eerste kwartaal van 2024 workshops in Ljubljana, Athene en Valletta. Daaraan namen naast journalistenverenigingen ook vertegenwoordigers van mediaorganisaties en sommige andere stakeholders deel die een rol kunnen spelen bij de oprichting van een persraad.
Pieter Knapen en Laura Juntunen onderstreepten het belang van zelfregulering om overheidsregulering, zowel op nationaal als Europees niveau, te voorkomen. Ze beklemtoonden het belang van een zo breed mogelijke representativiteit, waarbij alle mediatypes participeren in de persraad.
In juni brachten Knapen en Juntunen de vertegenwoordigers van Slovenië, Griekenland en Malta samen op een rondetafel in Helsinki. Ondanks het zeer verschillende medialandschap in de drie landen leidde dit tot zeer boeiende en verrijkende debatten voor alle partners.
Door dit project hebben de journalistenverenigingen in Slovenië en Griekenland het vaste voornemen om, samen met mediaorganisaties, een persraad op te richten. In Malta zal het mogelijk meer voeten in de aarde hebben.
De Europese Unie wil met het Media Councils in the Digital Age programma journalistieke zelfregulering en persraden ondersteunen en promoten. In de eerdere fases van het programma leidde Pieter Knapen namens de Raad voor de Journalistiek een vergelijkend onderzoek naar de organisatie en werking van persraden en een vergelijkend onderzoek naar ethische codes. Knapen ging op 1 juli 2024 met pensioen als secretaris-generaal en ombudsman van de Raad, maar zal het lopende project voor steun bij oprichting van persraden in Slovenië, Griekenland en Malta blijven opvolgen en begeleiden tot het einde, in juni 2025.
Deelnemers aan de rondetafel in Helsinki op 17 juni 2024.